iwo SÜMER

Zambiri zaku Sumerians

BC Ngakhale inali mzinda waukulu kwambiri mu 2800s, anthu ake anali 40.000 mpaka 80.000. Imodzi mwa mfundozi ndi miyala ya dongo yomwe ili ndi a Lists a King. Malinga ndi izi, palinso wolamulira wamkazi dzina lake Kubaba ku Sumerians. Amakhala ndi maiko 35.
Amagwiritsa ntchito cuneiform. Zojambula ndi zizindikiro zimagwiritsidwa ntchito m'nkhaniyi. Zizindikiro izi zimatchedwa ideograms. Lingaliro la pitogram limatanthawuza mawonekedwe a mawu mwanjira yopenta. Gilgamesh, Epics of Creation ndi Nkhani Yasefukira ndi anthu a ku Sumerians. Chilankhulo chotchedwa Emegir ndi cha banja la chilankhulo cha Ural - Altaic. Anthu aku Sumerian omwe adapeza zolemba za BC. 3500 BC Amakhala ku Mesopotamia mu 2000s.
Malinga ndi nthano ya Sumerian, kulengedwa kwa munthu kumakhala magawo. Choyamba pali nyanja. Kenako nyanja ndi dziko lapansi zinaphatikizana. Ndiye pali mapangidwe apamwamba a cosmic. Mu gawo lotsiriza, milungu ndi anthu apanga.
Kupatula kuti imadziwika kuti ndiwofesa wakale kwambiri m'mbiri, imaledzera kudzera pa udzu wapadera.

Chipembedzo ku Sumerians

Ngakhale amakhulupirira mu chipembedzo chachipembedzo chimodzi, chilichonse chinali ndi mulungu. Ngakhale kuti milunguyi ingaoneke ngati yaumunthu, inali milungu yosafa yomwe ili ndi mphamvu zoposa za anthu. Anthu amalankhulana ndi milungu yawo kudzera pamakachisi otchedwa Ziggurat. Zigurats adalamulidwa ndi Ansembe. Akakhazikitsidwa ndi amfumu, amfumuwo amakhala akulu a ansembe. Ngakhale anali opembedza, adaganiza kuti ndi ntchito yaumulungu. Madera omwe amatchedwa Ziggurat adamangidwa pamlingo wokwera kwambiri ndipo anali ndi pansi atatu. Pansi pake panali posungira zinthu ndi zinthu zina, pomwe zipinda zapakati zimagwiritsidwa ntchito ngati masukulu ndi akachisi. Pansi pake panalijambulidwa ngati chowonera. Cholinga chake chinali kukhala pafupi ndi Mulungu wamphamvu kwambiri komanso wamphamvu, Sky Mulungu. Malinga ndi milungu ya ku Sumerian, mulungu woyamba, Anu; Ki ngati mulungu wamkazi wamkazi woyamba ndi wamkazi wapadziko lapansi; Enlil, mulungu wa mlengalenga komanso tate wa milungu ina yonse; mulungu wa nzeru Enki; mayi wamkulu ndi mayi wamkazi wamkazi Ninmah mulungu wamwezi Nanna; Utu, mwana wa mulungu dzuwa ndi Nanna; Ecem, mfumukazi ya milungu; Inanna, mulungu wachikondi ndi wachonde; milungu Ashnan ndi ng'ombe ng'ombe Lahar.

Kapangidwe Kaumunthu ndi Chikhalidwe ku Sumerians

Kenger adawafotokozera zamalo awo, pomwe Emegir ndiye chilankhulo chomwe amalankhula. Magulu azikhalidwe amagawidwanso magawo awiri. Kusiyanako kuli mu mtundu wa kusefukira kwa madzi (4000- 3000 BC) ndi kusefukira kwa madzi. Pomwe njira ya matriarchal idatengedwera kale madzi asanachitike, panali kusinthika kuchokera ku kapangidwe kameneka kupita kwa kholo lakale pambuyo pa kusefukira kwa madzi.
Ngakhale kuti kalasiyo ili ndi makalasi, omwe anali opambana kwambiri anali azibusa. Ophunzirawa amaphatikizapo asitikali komanso atsogoleri achipembedzo. Mu kalasi yachiwiri, anthu onse adatenga nawo gawo ndipo gulu lachitatu panali akapolo. Pambuyo pa kusefukira komwe atsogoleriwo adalanda maulamulirowo natenga ukadaulo wa boma, womwe unkalamuliridwa ngati mizinda. Ansembe analanda maudindo a mzindawo, pomwe Akuluakulu a boma anali oyang'anira maboma ngati Mfumu Woyera.

Cigumula Cikulu

Ndikusintha kumene kwa anthu aku Sumerians. Chigumula ichi ndichofanana ndi chigumula cha Nowa. Boma loyamba kukhazikitsidwa pambuyo pa chigumula chinali Kisi.

Sayansi ku Sumerians

Iwo apita patsogolo mu sayansi ndi ukadaulo. Zinthu monga ptery, pottery, cauldron, mkate tandoori zidagwiritsidwa ntchito, koma adamanga nyumba ziwiri-zitatu-zitatu zamiyala, matope ndi njerwa. Njira zothirira komanso njira zothirira zilipo. Adapanga tayala. Adapanga maziko a masamu ndi geometry ndipo adapanga magwiridwe anai. Anagwiritsa ntchito kalendala yoyamba kutengera chaka. Miyezi inali masiku 360 malinga ndi chaka chomwe chinali ndi masiku 30. Anapanganso sundial.
Ndi zomwe adawona m'mawonekedwe awo, adalemba kayendedwe ka Mercury, Venus, Mars ndi Jupita. Kuphatikiza apo, dera, voliyumu, kutalika kwa miyeso inkagwiritsidwa ntchito. Zaluso monga kupulumutsa, kusema, chosema ndi miyala yamtengo wapatali. Ndi dziko loyamba kupeza malamulo.

Kugwa kwa Sumerians

Achi Sumerian adayamba kufooka pambuyo pazovuta za mzindawo pambuyo pa chigumula. BC Ngakhale adatengedwa pansi paulamuliro wa mizinda yambiri ya Sumerian ndi King Etana wa Kish mu 2800s, izi zidapangitsa kufalikira kwa mizindayo. Chifukwa chake, ngakhale anali ofooka, kuwopseza koyamba komwe kudachokera kwa a Elamis ndikuyamba kuukira Asumeriya. Pambuyo pa kuukira kwa Akkadi, sakanatha kukhazikika komanso kusungunuka.