Solar Eclipse

Kuwala kwa kadamsana ndi chinthu chachilengedwe chomwe chimachitika pamene Mwezi ulowa pakati pa Dzuwa ndi Dziko lapansi poyenda mozungulira. Mwezi umalowa pakati pa Dzuwa ndi Dziko lapansi, kulepheretsa kuwala kwina kwa dzuwa kapena pang'ono kapena pang'ono pang'ono kufika padziko lapansi kwakanthawi kochepa. Kasikil’owu, e mvovo wa Mvangi eto kiasikila Paulu. Kuwala kwa dzuŵa kumachitika ngati kadamsana wathunthu, kadamsana, komanso kadamsana. Dzuwa limapangidwa molingana ndi malo a Mwezi pakati pa Dzuwa ndi Dziko Lapansi. Maonekedwe a Mwezi pakati pa Dzuwa ndi Dziko lapansi zimasiyanasiyana malinga ndi mawonekedwe a mlengalenga. Chifukwa chake, kulowa kulikonse kwa Mwezi pakati pa Dzuwa ndi Dziko lapansi sikuyambitsa kadamsana. 

Kodi Solar Eclipse ndi chiyani? 

Kuwala kwa dzuŵa komwe kumachitika mwezi ukalowa pakati pa Dzuwa ndi Dziko lapansi kumaoneka ngati kadamsana wathunthu, wosanjika kapena wopingika kwa dzuwa.
Pakudutsa kwathunthu, Mwezi umakuta kwathunthu dzuwa. Kupendekeka kwathunthu ndiye kadamsana wocheperapo kwambiri. Kuti pakhale kadamsana wathunthu, Mwezi uyenera kukhala kutali ndi Dzuwa, kufupi ndi Dziko lapansi. Kuyandikana kwa Mwezi ndi Dziko kumapangitsa kuti Dzuwa lisawonekere ndipo magetsi akuwala ndi mwezi. Chifukwa Mwezi uli ndi kukula kocheperako kuposa Dzuwa ndi Dziko lapansi. Mthunzi wa Mwezi mu kadamsana wathunthu umapanga mzere Padziko Lapansi ndi kutalika kwa 16.000 km ndi mulifupi wa 160 km. Mphindi yeniyeni ya kadamsana mu kupendekera kwa dzuwa imawonedwa pakati pa 2 ndi 4 mphindi.
Pakadutsa pang'ono, mwezi umaphimba Dzuwa. Imawonedwa ngati mphete yakuda pakona imodzi ya Dzuwa. Tchuthi chodziwika kwambiri ndi kadamsana Mwezi umawoneka ngati malo akuda pa Dzuwa.
Kuwala kwa kadyedwe kumawonedwa pamene Mwezi suphimba kwathunthu Dzuwa. Kuwala kwa dzuŵa ndi mphete kumachitika pamalo pamene Mwezi uli pafupi ndi Dzuwa, lomwe lili kutali ndi Dziko lapansi.
1 imadutsa pakati pa Mwezi, Dzuwa ndi Earth 12 kangapo pachaka. Iliyonse mwa 12 iyi ikudutsa, siyigwa pakati pa Dzuwa ndi Dziko Lapansi. Chifukwa cha kusiyanasiyana kwa ma orbital ndege, kupindika kwa dzuwa kwa 5 kumachitika nthawi zambiri. Kutentha kwa dzuwa ndi zochitika zazifupi kwambiri. Ndikulimbikitsidwa kuti anthu omwe akufuna kuwona mwambowu satsata maliseche. 

Kodi kadamsana amachitika bwanji? 

Kudutsa kwa dzuwa kumachitika pamene Mwezi ulowa pakati pa Dzuwa ndi Dziko Lapansi. Kuti kadamsanachitike kuchitika, Mwezi uyenera kukhala mgulu la mwezi ndipo ndege yoyang'ana mozungulira mwezi ikugwirizana ndi ndege yoyang'ana mozungulira Dziko Lapansi mozungulira Dzuwa. Mwezi umazungulira mozungulira nthawi za 12 pachaka mozungulira Earth. Komabe, kusiyana kwa pakati pa mwezi ndi kayendedwe ka dziko lapansi kumalepheretsa Mwezi kuti udutse moyang'anana ndi Dzuwa nthawi iliyonse. Chifukwa cha kusiyana kwa maula, kuchuluka kwambiri kwa mbewu za 12 zomwe Mwezi umazungulira mozungulira 5 ya Earth pachaka zimapangitsa kupendekeka kwa dzuwa. Popanda kuphulika kwa 5 kumene, kadamsana wapamwamba kwambiri wa 2 umachitika ngati kadamsana wathunthu.
Ngati kupendekera kwa mwezi kuzungulira Dziko lapansi ndi kupendekera kwa Dziko mozungulira Dzuwa zikadakhala mu ndege yomweyo, kupendekeka kwa dzuwa kungachitike pakusintha kwina kwa mwezi pakati pa Earth ndi Dzuwa. Komabe, kusiyana kwa ma 5 madigiri pakati pa ndege za orbital kumayambitsa kupindika kwambiri kwa 5 pachaka. 

Chimayambitsa Solar Eclipse? 

Mwezi umazungulira mozungulira nthawi za 12 mchaka chozungulira Earth pambuyo poyenda mozungulira. M'masinthidwe amenewa, Mwezi umalowa pakati pa Dzuwa ndi Dziko lapansi, ndikupangitsa kupendekeka kwa dzuwa. Chifukwa cha kusiyanasiyana kwa ma orbital ndege, Mwezi umalowa nthawi za 5 pakati pa Dzuwa ndi Dziko nthawi zambiri pachaka, kuchititsa kupendekeka kwa dzuwa. Mwezi, Dzuwa ndi Earth sizimakumana nthawi zonse mu ndege yomweyo chifukwa cha kusiyana uku. Chifukwa cha kusiyana kwa 5 degree angle pakati pa orbital ndege ya Mwezi ndi orbital ndege ya Earth, Mwezi umalowa pakati pa Dzuwa ndi Dziko lapansi nthawi zambiri za 12 zolowera 5 pachaka pakati pa Dzuwa ndi Dziko lapansi. Mwezi ukamayambitsa kupendekeka kwa dzuwa, mthunzi wa Mwezi umadutsa kapena pansi pa Dziko lapansi. Ndiponso chifukwa cha kusiyana kwa ngodya, chosungira chilichonse ndi chamitundu yosiyanasiyana. Kuti kadamsana achitike, Mwezi uyenera kukhala mgawo latsopano la mwezi. Mwezi umabwera ku gawo la mwezi uliwonse masiku onse a 29,5. Mu gawo la Mwezi Watsopano, mbali yamdima ya Mwezi moyang'anizana ndi Dziko Lapansi. Mbali yowala moyang'anizana ndi Dzuwa. Chifukwa chakuti kuchuluka kwa mwezi kumakhala kocheperako poyerekeza ndi maUma ndi Earth, ma eclipses a dzuwa amatha kuwonedwa m'khola laling'ono kwambiri.